تحلیل همدیدی توفان‌های تندری مخاطره‌آمیز اصفهان

توفان‌های تندری از جمله پدیده‌های جوی محسوب می‌شوند که در برخی از فصول، به‌ویژه فصول انتقالی پاییز و بهار در عرض‌های میانی بسیار روی می‌دهند. این توفان‌ها یکی از مخاطرات جوی محسوب می‌شوند که همه‌ساله خسارات فراوانی را به بخش‌های کشاورزی، باغات و غیره وارد می‌سازند.  شناخت سازوکار، تکوین و توسعۀ این توفان‌ها کمک شایانی در جهت مقابله و یا کنترل آنها می‌کند. در این پژوهش به بررسی توفان‌های تندری شدید اصفهان در یک بازۀ زمانی نوزده‌ساله  (1990ـ 2008) پرداخته شده است. در ابتدا کدهای مربوط به توفان تندری که بارش بیش از 10 میلی‌متر داشته‌اند استخراج و سپس با دریافت داده‌های فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 و 500 میلی‌باری در روز بارش از پایگاه داده‌های NCEP/NCAR سازمان ملی جو و اقیانوس‌شناسی آمریکا، نقشه‌های مورد نیاز در محیط نرم‌افزاری Grads ترسیم و الگوهای موجد بارش شناسایی شد. در این پژوهش دو الگوی کلی برای بارش‌های تندری اصفهان شناسایی شد. در الگوی اول (12 نوامبر 1993) در فشار تراز دریا زبانۀ واچرخندی که از سمت شرق گسترش یافته با عبور از شمال دریای عمان و خلیج فارس، موجب فرارفت رطوبت به سمت منطقۀ تحقیق شده و در تراز 850 میلی‌باری، چرخندی با پربند 1500 ژئوپتانسیل متر بر روی منطقه قرار گرفته است. در تراز 500 میلی‌باری هم منطقۀ تحقیق کاملاً در جلوِ ناوۀ عمیق غربی قرار گرفته که علاوه بر تأمین رطوبت، ناپایداری را تا تراز‌های بالایی تشدید کرده است. در الگوی دوم (26 آوریل 2006) مرکز کم‌فشار بزرگی با فشار 1008 میلی‌باری بر روی کشور قرار گرفته است. جهت جریانات در این سامانه به گونه‌ای است که هوای مرطوب را به‌سمت کشور شارش می‌دهد و در تراز 850 میلی‌باری منطقۀ تحقیق کاملاً در جلوِ چرخندی با منحنی پربندی1470ژئوپتانسیل متر قرار گرفته است که علاوه بر فرارفت رطوبت خلیج فارس به مرکز کشور، ناپایداری را در این تراز هم تشدید کرده است و در تراز 500 میلی‌باری، همچنان ناوه‌های عمیق غربی با عبور از کشور و منطقۀ تحقیق، ناپایداری را تا ترازهای فوقانی فراهم کرده است.